بررسی میزان تأثیر مدل ترکیبی مراحل تغییر و تئوری شناختی اجتماعی در پیشگیری از مصرف مواد مخدر در کارگران پتروشیمی عسلویه

مصرف مواد مخدر باعث وارد آمدن آسیب های فراوانی به افراد، خانواده ها و روابط بین آنها می شود و همچنین منجر به از دست رفتن توانایی های انسان می گردد و مسئله ای که بسیار اهمیت دارد مصرف مواد مخدر در محل کار می باشد که پیشگیری از آن می تواند فواید زیادی را داشته باشد. مصرف مواد مخدر و الکل باعث اختلال دربازده کاری،ایجاد حوادث ، غیبت از کار ،تأخیر، کاهش تولید و ... می شود . امروزه یک محیط کار عاری از مواد مخدر برای کارفرمایان بصورت یک هنجار به شمار می رود که جهت دستیابی به این هدف، پیشگیری مورد نیاز است. پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر مدل ترکیبی مراحل آمادگی با تئوری شناختی اجتماعی در پیشگیری از مصرف مواد مخدر در کارگران پتروشیمی عسلویه انجام گردیده است. پژوهش حاضر با استفاده از مقیاس های مبتنی بر سازه های تئوری های شناختی اجتماعی و مراحل آمادگی طراحی گردیده است. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل: پرسشنامه مربوط به مشخصات دموگرافیک، مقیاس های مربوط به عوامل روانی اجتماعی موثر بر اعتیاد و پیشگیری از آن، آگاهی از فاکتورهای خطر و محافظت کننده، نگرش، خود کارآمدی، خود کنترلی، مهارت های مقاومت، توازن تصمیم گیری، فرآیندهای شناختی و رفتاری تغییر، اعتماد به نفس، یادگیری مشاهده ای و الگو برداری و ... بود و ابزارها با بکارگیری تکنیک ترجمه -ترجمه مجدد از انگلیسی به فارسی برگردانده شدند و بروری 181 نفر از کارگران شرکت پتروشیمی عسلویه قبل وبعد از مداخله اندازه گیری گردید. جهت اعتبار محتوی از پانل متخصصان رشته های آموزش بهداشت، روانشناسی، پرستاری و جامعه شناسی و .. .استفاده گردید و جهت اعتماد از آلفای کرونباخ و test-re-test استفاده گردید. آزمون های آماری در این مطالعه نشان دهنده عدم تفاوت معنا دار در دو گروه آزمون و کنترل، قبل از مداخله آموزشی بود ولی بعد از مداخله آموزشی متوسط نمرات آگاهی از فاکتورهای خطر ایجاد کننده اعتیاد (000/0 = p و 85/11 = t) و فاکتورهای محافظت کننده (0/004 = p و2/96 = t)، خود کنترلی (0/0011 = p و 3/36 = t) ، خودکارآمدی (0/0077 = p و 2/73= t)، توازن تصمیم گیری برای انجام مهارت های مقاومت (0/000 = p و 7/48 = t) و نگرش (0/000 = p و 4/48 = t) و همچنین فرآیندهای تغییر در سطح شناختی (0/000 = p و 4/16 = t) و در سطح رفتاری (0/000 = p و 4/73 = t) و ... افزایش یافت و بطور کلی یافته ها نشان داد که مداخله یک تأثیر مثبت روی مشارکت کنندگان داشته است. یافته نشان می دهد که مدل ترکیبی به شکل یک برنامه آموزشی در پیشگیری از مصرف مواد مخدر بسیار موثر است ولی مطالعات بیشتری لازم است که تعیین کند چگونه تئوری شناختی اجتماعی تأثیر مداخله آموزشی را افزایش می دهد (مکانیسم اثر).